جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

" سعدیا گائون " نخستین فیلسوف یهودی است که درصدد تحکیم آموزه‌ها و باورهای یهودیت به‌صورت نظام‌مند برآمده است و همین امر وجه تمایز او با " فیلون اسکندرانی "، پیشگام تفکر یهودی، "اسحاق اسرائیلی " و "داود مقمص " است که به‌لحاظ زمانی مقدم بر او هستند. سعدیا در عین حالی که از کلام معتزلی تأثیر پذیرفته است، تابع و مقلد صرف متکلمان مسلمان نبود. در واقع، او از کلام معتزلی به‌منظور رفع تناقضات کتاب مقدس و توجیه باورهای یهودیت استفاده می‌کرد. از سعدیا گائون آثار متعددی بر جا مانده است که در این میان کتاب باورها و اعتقادات از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. در این مقاله، نخست زندگی و آثار سعدیا و سپس به اهمیت و جایگاه او در میان متفکران یهودی خواهیم پرداخت. دیدگاه سعدیا دربارة شناخت و نسبت عقل و وحی، منابع آن و نیز دیدگاه او دربارة خدا و جهان مورد بحث قرار خواهد گرفت. دیدگاه سعدیا دربارة انسان و فرجام جهان در مجال دیگری مطرح خواهد شد.

چکیده: یکی از محوریترین بحث‌ها که در اکثر ادیان اعم از ادیان توحیدی وادیان غیرتوحیدی از آن سخن به میان میآید جایگاه و نقش محبت در تعالیم آن ادیان میباشد. در تعالیم اسلامی بحث از محبت به‌وفور یافت میشود که "هل الدین الا الحب والبغض"(نوری،1408 ه ق)، در الهیات مسیحی نیز محبت از مبانی مسیحیت به شمار میرود، چنانچه در رساله یوحنا به‌صراحت گفته‌شده است "خدا محبت است" و پولس قدیس ایمان، امید و محبت را دریک گروه جایداده و آن‌ها را شالوده حیات مسیحانه قلمداد کرده است و درواقع شریعت را برمیدارد و به‌جای آن محبت را میگذارد. در این نوشتار تفسیر و تبیین مفهوم محبت، شناخت جایگاه و نقش آن، تبیین آثار محبت خدا به انسان وبیان تفاوت محبت خدا به انسان در اسلام و مسیحیت، با مراجعه به منابع معرفیشده و تحلیل مطالب، موردبحث قرار میگیرد، بعد از مشخص شدن جایگاه محبت به نقش و آثار آن میپردازیم که درواقع ثمره بحث ما اینجا نمایان میگردد به‌عنوان‌مثال در اسلام میتوان ثمره محبت خدا به انسان را در، آفرینش، قاعده لطف، ارسال رسل، در قبول توبه و شفاعت و درنهایت نجات انسان ملاحظه کرد و در مسیحیت میتوان ثمره آن را در آموزه فیض، فدیه قرار گرفتن عیسی مسیح، ارسال منجی و نجات انسان مشاهده نمود. کلیدواژه‌ها: محبت، قرآن کریم، عهدجدید، اسلام، مسیحیت، تفسیر المیزان، تفسیر تطبیقی عهد جدید.

در زمانه ی ما اندیشه ی نجات و منجی موعود ، یاهمان موعودباوری ، شاید بیش از هرزمان دیگری مورد توجه قرار گرفته است. اما اهمیت موضوع فقط دراین نیست که بسیاری از ملت ها و مذاهب جهان موعودباورند ، بلکه درآن است که موعودباوری به عنوان یک پدیده ی دینی رو به رشد ، می رود تا در معادلات سیاسی و فرهنگی به صورتی تاثیرگذار مطرح شود . برای مسلمانان- بویژه شیعیان - ، اهمیت موضوع ازآن رو دوچندان می گردد که براین باورند مهدی موعود ایشان (( مهدی امت هاست )) و بنابراین ،اندیشه منجی موعود در ادیان را ، اندیشه ای همسو با اهداف دینی و معنوی خویش و مفید برای آنها می انگارند . آرمانگرایی موعود گرایانه یا همان اندیشه ی منجی موعود در دو دین یهود و اسلام به دلیل تعلق مشترک آنها به ادیان ابراهیمی دارای محورهای متقارن زیادی چون نقش منجی موعود ، حاکمیت الهی و ایجاد جامعه ی یکپارچه ی دینی است،اما در مواردی چون ارتباط انسان با خدا، قومیت محوری در دین یهود و فرانگری در نگاه اسلام و زمینه های تحقق این اندیشه درخصوص آخرالزمان با یکدیگر تمایزمی یابند .دراین پایان نامه سعی براین است که ابتدا با ترسیم یک چارچوب منظم ضمن بیان مفاهیم موعود و کارکرد آن ، نظریه های اندیشه منجی موعود در برخی ادیان ، این اندیشه را در نگرش دو دین یهود و اسلام پرداخته و از منظر آنها مورد تحلیل و بررسی قرار دهیم و سپس در آخر به تطبیق این دو با یکدیگر پرداخته و با ذکر موارد تشابه و تفاوت آنچه در دو مکتب به عنوان آرمانگرایی موعودگرایانه از جهت ماهیت موعود ، کارکرد موعود و هنگام بازگشت مدنظر است مورد مقایسه قرار دهیم .

ما بايد با تسلط بر علوم جديد که مسيحيت و غرب آن‌ها را ايجاد کرده به ابزار گفتگو مسلح باشيم و چهره و شخصيت عقل‌گراي شيعه را در گفتگوها به کار گيريم و به جاي گفتگو درباره ايدئولوژي‌ها و مباني ديني به گفتگو درباره مسائل ملموس‌تر و نزديک‌تر به زندگي روزمره با مسيحيت بپردازيم.

اعتقاد به برگزیدگی و برتری قوم یهود، ارتباط تنگاتنگی با دیگر آموزه‌های این دین دارد. از این رو می‌توان اعتقاد به برگزیده بودن قوم یهود را اصلی‌ترین و کلیدی‌ترین آموزه یهودیت به شمار آورد. آنان خود را از همه انسان‌ها برتر و بالاتر می‌دانند و معتقدند که بقیه انسان‌ها باید در خدمت آن‌ها باشند. با تأمل در قرآن معلوم می‌شود که تفضیل به معنای برتری نیست و منظور از آن، اعطای یک نوع ویژگی و فزونی از طرف خدا به آن‌ها در میان مردم زمانه خودشان است؛ یعنی فضل به قوم موسی (ص) در زمان خودش است، نه اینکه نسبت به همگان و در همه زمان‌ها باشد.

---

‫اين پژوهش در سه بخش به ديدگاه کلامي اسلام و مسيحيت درباره شخصيت حضرت عيسي عليه السلام بر اساس منابع اسلامي، به خصوص آيات قرآن کريم و تفاسير و روايات، و بر اساس منابع مسيحيت پرداخته است. درباره مقام عصمت مريم?، اسلام و مسيحيت او را به عنوان يک زن پاک و دور از آلودگيها ميدانند. البته قرآن، خلقت و تولد و رشد او را در سايه توجهات خاص الهي بيان کرده؛ ولي در اناجيل، قبل از باردار شدن توسط روح القدس، وي يک دختر عادي معرفي شده است. همچنين قديسان و پاپهاي کليسا، صفاتي را به آن حضرت نسبت ميدهند که از نظر اسلام پذيرفته شده نيست. در مورد باردار شدن مريم? توسط فرشته، جبرائيل يا روح القدس، اتفاق نظر وجود دارد؛ ولي قرآن کريم، معجزاتي را در تولد حضرت مسيح عليه السلام بيان کرده است که در اناجيل و کتب مسيحيان يافت نميشود. در مورد عنايات الهي در رشد و بالندگي عيسي عليه السلام در قرآن و روايات مطالبي بيان شده است؛ ولي در منابع مسيحيان سخني از اين اوصاف نيامده است. البته اوصاف ديگري را ياد کردهاند که برخي از آنها از نظر اسلام قابل قبول نيست و برخي ديگر، در منابع اسلامي وجود ندارد. اسلام، عيسي عليه السلام را فرستاده خدا و پيامبر اولوالعزم براي هدايت مردم ميداند. متي، لوقا و مرقس نيز او را نبي الهي ميدانند؛ ولي در انجيل يوحنا و نامههاي پولس، از او تعبير به خدا و پسر خدا شده است. نسبت به بيشتر معجزات بين اسلام و مسيحيت اتفاق نظر وجود دارد؛ ولي در بعضي موارد و در مورد ريشه اعجاز، ديدگاه اسلام و مسيحيت متفاوت است. قرآن به طور کلي به حواريون عيسي عليه السلام اشاره کرده و روايات هم اندکي بيشتر به اين موضوع پرداختهاند؛ اما منابع مسيحيت با تفصيل به آنها پرداختهاند و اوصافي را براي آنها بيان کردهاند که اسلام نميپذيرد. درباره عروج عيسي عليه السلام به آسمان، با کمي اختلاف، بين اسلام و مسيحيت اتفاق نظر وجود دارد؛ ولي در مورد زمان و ريشه عروج اختلاف وجود دارد. انديشه ظهور مسيح عليه السلام با تفاوت در منابع اسلام و مسيحيت بيان شده است و نسبت به انجيل حضرت مسيح عليه السلام، ميان ديدگاه اسلام و مسيحيت کاملاً اختلاف وجود دارد.

---